کمبود بودجه دانشگاه‌ها کیفیت آموزش را هدف قرار داده است/ مراکز علمی خالی از اعضای هیئت علمی! – قدس آنلاین
دانشگاه‌های دولتی هم با مشکل مواجه‌اند
ابراهیم صالحی عمران، عضو کمیسیون آموزش شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و رئیس انجمن آموزش عالی، مشکل را فقط مختص دانشگاه‌های غیردولتی نمی‌بیند و به قدس می‌گوید: بی‌تردید دانشگاه‌های دولتی ما هم با کمبود اعضای هیئت علمی تمام‌وقت مواجه‌اند هستند، اما در حال حاضر این مشکل در دانشگاه‌های غیرانتفاعی و یا بخش خصوصی جدی‌تر است. مثلاً بسیاری از دانشگاه‌های علمی‌کاربردی کشور استاد تمام‌وقت ندارند و از استادان باتجربه بخش صنعت و جاهای دیگر استفاده می‌کنند.
وی کاهش تقاضا و پذیرش دانشجو در برخی رشته‌ها، ناتوانی در تأمین بودجه و نبود دورنمای روشن را مهم‌ترین دلایل استفاده نکردن از اعضای هیئت علمی تمام‌وقت از سوی برخی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی می‌داند و می‌گوید: اگر شرایط ایده‌آل بود، می‌شد نسبت عضو هیئت علمی به دانشجو را به عنوان یک شاخص فرض کرد، اما شرایط اکنون متفاوت است چون خیلی از مؤسسه‌های غیرانتفاعی اصلاً نمی‌توانند برای دوره کارشناسی دانشجو پذیرش کنند و یا اگر پذیرش هم داشته باشند تضمینی وجود ندارد که مثلاً برای ۱۰ سال دیگر فعالیت داشته باشند تا اقدام به جذب عضو هیئت علمی تمام‌وقت کنند. بنابراین در چنین فضایی خیلی نمی‌توان به آن‌ها حمله کرد که چرا به مصوبات و آیین‌نامه جذب عضو هیئت علمی به خوبی عمل نمی‌کنند، چون با توجه به اصل هزینه و فایده چاره‌ای جز استفاده از استادان پاره‌وقت یا نیمه‌وقت ندارند. در واقع هرچند قانون بر شاخص جذب اعضای هیئت علمی به نسبت دانشجویان تأکید می کند، با وجود این، بعضی اوقات باید براساس واقعیت‌ها عمل کرد.
وی با اشاره به اینکه با فرمان و روش فعلی دانشگاه‌های غیردولتی محکوم به شکست و تعطیلی هستند، تصریح می‌کند: اگر خواهان فعالیت بخش خصوصی در کنار بخش دولتی در حوزه آموزش عالی هستیم باید از فرمول تازه‌ای برای این منظور استفاده کنیم.
دولت و مجلس توان ساماندهی دانشگاه‌های غیرانتفاعی را ندارند
مهرداد ویس کرمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم بدون ارائه آماری از نیاز دانشگاه‌ها به اعضای هیئت علمی، به قدس می‌گوید: بعضی از مؤسسه‌های آموزش عالی غیرانتفاعی ما به میزان نیاز از اعضای هیئت علمی تمام‌وقت استفاده نمی‌کنند. از این رو توقع آموزش با کیفیت و تولید علم از دانشگاه‌هایی که فقط بر اساس استادان حق‌التدریس و پاره‌وقت اداره می‌شود دور از واقع‌بینی است.
وی نیز در بحث دلایل مشکل یاد شده، به موج تقاضا برای ورود به دانشگاه‌ها در دهه ۶۰ و تصمیم نظام برای مدیریت آن با ایجاد دانشگاه‌های غیرانتفاعی اشاره می‌کند و می‌گوید: البته انتظار این بود صدور مجوز و فعالیت این نوع دانشگاه‌ها از همان ابتدا با قوانین و مقررات جدی و استاندارد، انجام گیرد اما تأثیرگذاری افراد ذی‌نفوذ در قانون‌گذاری، اجرای قانون و نظارت بر حسن اجرای آن موجب شد این نوع دانشگاه‌ها به سمت واحدهایی با رویکرد درآمدزایی یا اشتغال یا کسب جایگاه اجتماعی سوق پیدا کنند و در نتیجه رقابت بر سر جذب بیشتر دانشجو و مدرک‌گرایی در میان آن‌ها به یک هنجار تبدیل شد. از سوی دیگر تعدادی از مردم به عنوان کارمند و از طریق این دانشگاه‌ها ارتزاق می‌کنند که حذف یا تضعیف آن‌ها این قشر از جامعه را دچار مشکل و همین موضوع تصمیم‌گیری درخصوص آن‌ها را برای قانون‌گذار و مجری و ناظر دشوار می‌کند. بنابراین در چنین شرایطی، هنر بسیاری از مراکز آموزشی غیردولتی حفظ حیات نباتی‌شان با اعضای اندک هیئت علمی و حق‌التدریس شده است به همین دلیل تمایلی به جذب هیئت علمی ندارند، چون هزینه بیشتری برای آن‌ها دارد.
ویس کرمی با اشاره به اینکه ساماندهی مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی با پیچیدگی‌های خاصی همراه است، تصریح می‌کند: انگار دانشگاه‌های غیرانتفاعی تبدیل به یک مسئله سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای کشور شده که حل آن از توان نهادهای انتخابی مانند مجلس و دولت که تحت تأثیر لابی‌های قدرتمند اجتماعی و سیاسی قرار دارند و نیز به طور عمده در تصرف افراد ذی‌نفع و دارای تعارض منافع هستند، خارج است. بنابراین باید نهادها و سازمان‌هایی مانند شورای انقلاب فرهنگی که هم وظیفه سیاست‌گذاری دارند و هم به طور طبیعی از فضای غیرکارشناسی دور هستند به این قضیه ورود پیدا کنند و با کار کارشناسی و سیاست‌گذاری درست، سیستم آموزشی کشور را از این مشکل بزرگ نجات دهند.
متن کامل یادداشت تحلیلی:
No comment yet, add your voice below!